Sendikal Haklar Sendikaya Üye Olma Özgürlüğü
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ve İş Kanununa göre çalışanlar ve işverenler önceden izin almaksızın sendikalara ve üst kuruluşlara üye olma ve sendika kurma haklarına sahiptir. Aynı şekilde, hiç kimse bir sendikaya üye olmaya ya da üyelikten ayrılmaya zorlanamaz.
İşçi veya işverenler aynı işkolunda ve aynı zamanda birden çok sendikaya üye olamaz. Sendikal ayrımcılık yasaktır.
Türk Ceza Kanununa göre bir kimseye karşı bir sendikaya üye olmaya veya olmamaya, sendikanın faaliyetlerine katılmaya veya katılmamaya, sendikadan veya sendika yönetimindeki görevinden ayrılmaya zorlamak amacıyla, cebir veya tehdit kullanan kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Cebir veya tehdit kullanılarak ya da hukuka aykırı başka bir davranışla bir sendikanın faaliyetlerinin engellenmesi hâlinde, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
Toplu Sözleşme Özgürlüğü
Toplu sözleşme hakkı Anayasa ile garanti altına alınmıştır ve 6356 sayılı İş Kanununa İlişkin Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu 2012 çerçevesinde düzenlenmiştir.
İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu iş sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.
Yazılı olarak bir Toplu İş Sözleşmesi (TİS) düzenlenmelidir. Süresi bir yıldan (minimum) üç yıla (maksimum) kadar değişebilir.
Bu süre, bir kez kararlaşırıldığında tekrar uzatılamaz ya da kısaltılamaz ve düzenlenen bir TİS süresi dolmadan sona erdirilemez.
Grev Hakkı
Anayasaya göre toplu iş sözleşmesinin yapılması sırasında, uyuşmazlık çıkması halinde işçiler grev hakkına ve işverende lokavta hakkına sahiptirler.
Grev ve lokavt hakları, iyi niyet kurallarına aykırı tarzda, toplum zararına ve millî serveti tahrip edecek şekilde kullanılamaz. Siyasî amaçlı grev ve lokavt, dayanışma grev ve lokavtı, genel grev ve lokavt, işyeri işgali, işi yavaşlatma, verim düşürme ve diğer direnişler yapılamaz.
Greve katılmayanların işyerinde çalışmaları, greve katılanlar tarafından hiçbir şekilde engellenemez.
Grevi başlatmak için bazı yükümlülüklerin yerine getirilmesi gerekir. Grev başlatmak için işçilerin dörtte birinin grevin lehine oy kullanması gerekir. Grev ve lokavt yasağı olan kuruluşlar/mesleklerin arasında bankacılık hizmetleri, hastaneler ve toplu taşıma gibi geniş bir liste vardır.
İşveren, grev ve lokavta katılman işçilerden, herhangi bir nedenle çalışamayanların yerine görevli makamın yazılı izni ile yeni işçi alabilir.
